Các nhà tư tưởng hàng đầu của nhân loại, tuy có những khác biệt nhất định, song đều khẳng định rằng, một trong những chìa khóa để hiểu mình và chiến thắng bản thân, đó là tự phê bình và đón nhận sự phê bình của người khác, bằng lòng cầu thị chân thành.
Đức Phật khuyến cáo: “Kẻ thù lớn nhất đời người là chính mình”; “Hãy tự thắp đuốc lên mà đi”.
Nhà hiền triết Socrates bảo: “Con người, Ngươi hãy tự nhận biết chính mình”.
Triết gia Platon nói: "Chiến thắng bản thân là chiến thắng hiển hách nhất".
Lãnh tụ Lênin khẳng định: "Chiến thắng bản thân là chiến thắng vinh quang nhất".
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhắc nhở: “Mỗi cán bộ, mỗi đảng viên, mỗi ngày phải tự kiểm điểm, tự phê bình, tự sửa chữa như mỗi ngày phải rửa mặt” (Bác viết trong tác phẩm Sửa đổi lối làm việc).
Trong Di chúc, Chủ tịch Hồ Chí Minh viết: “Trong Đảng thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình là cách tốt nhất để củng cố và phát triển sự đoàn kết và thống nhất của Đảng. Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau”.
Xét cả đối với tập thể lẫn cá nhân, tự phê bình và phê bình, một cách đúng đắn, sẽ trở thành một vũ khí lợi hại hàng đầu để sửa sai và tiến bộ không ngừng.
Kết quả kiểm điểm tự phê bình và phê bình theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) “một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”, từ Bộ Chính trị đến cấp tỉnh, thành trực thuộc Trung ương, từ cấp huyện đến cấp cơ sở, đã minh chứng thuyết phục điều đó. Nhiều vấn đề đã được làm sáng tỏ, xác định thẩm quyền và trách nhiệm rõ ràng, có địa chỉ cụ thể. Nhiều người có chức có quyền đã sửa sai ở mức độ nhất định; đặc biệt, các tập thể và cá nhân đã đề ra, thực hiện Những giải pháp khắc phục, sửa chữa; Những việc cần làm ngay…
Song chúng ta không được phép quên lời Các Mác: "Cố nhiên, vũ khí của sự phê phán không thể thay thế được sự phê phán của vũ khí, lực lượng vật chất chỉ có thể bị đánh đổ bởi lực lượng vật chất. Nhưng lý luận cũng sẽ trở thành lực lượng vật chất, một khi nó thâm nhập vào quần chúng".
Với ý nghĩa đó, tự phê bình và phê bình mới chỉ là “vũ khí của sự phê phán”, là một bộ phận của “lý luận” có thể trở thành “lực lượng vật chất” khi nó “thâm nhập” vào từng tổ chức, cá nhân… để “đánh đổ” sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống trong “một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên” hiện nay. Mới chỉ một mà thôi. Còn muốn “đánh đổ” những hành động, hành vi vi phạm, bất cập trong công tác tổ chức và cán bộ, thực hiện cho tốt nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt, để “Đảng ta là đạo đức, là văn minh”… thì cần phải đi vào thực hiện triệt để Những giải pháp khắc phục, sửa chữa; Những việc cần làm ngay… và còn hơn thế nữa, sau tự phê bình và phê bình./.
HỘI VĂN KHOA